Het was bloedheet, die dag dat wij meevoeren met safarischip ‘De Blauwe Bever’ van het Utrechts Landschap voor een excursie over de Lek van Wijk bij Duurstede naar Everdingen. (Tijdens die excursie ontstond het idee om ‘Langs de Lek’ te schrijven.)
Op de terugweg, net voordat we weer het haventje van Wijk bereikten, vertelde excursieleider Fred Besseling een interessant verhaal over de aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal, begin jaren vijftig van de vorige eeuw, en de moeilijkheden die overwonnen moesten worden bij de kruising met de Lek. De Lek is, duh, een stromende rivier, terwijl het Amsterdam-Rijnkanaal ‘stilstaand’ water bevat. Schepen die over het kanaal kwamen aanvaren, moesten daardoor ineens gaan bijsturen om te voorkomen dat zij door de Lek-stroming zouden wegdrijven. Maar daarvoor was de breedte van het kanaal niet groot genoeg.
Er was nog een tweede probleem: het kanaal was een meter dieper dan de rivier. Er moest voorkomen worden dat het ARK zou dichtslibben door het zand dat door de rivier werd meegevoerd.
Het Waterloopkundig Laboratorium uit Delft, onder leiding van Ir. J.F. Thijsse, werd ingeschakeld om deze twee problemen te onderzoeken en een oplossing te vinden. Hij bouwde verschillende schaalmodellen en experimenteerde met allerlei manieren om de kanaalschepen zonder problemen te laten doorvaren en om het kanaal niet te laten verzanden. Thijsse vond uiteindelijk de oplossing door vier eivormige verbredingen te maken en een aantal stroomgeleiders aan te brengen, zogenoemde voorhavendammen. Het bleek een geniale oplossing te zijn: in de ‘eieren’ bleef het water voortdurend in beweging. Daardoor zette zich geen sediment af en ontstond een buffer tussen stilstaand water.
Ook de voorhavendammen waren een briljante oplossing. Die zorgden namelijk voor een snellere stroming van de Lek waardoor de bodem van de rivier vanzelf werd uitgesleten. Thijsse en zijn team konden precies berekenen hoe lang de stroomgeleiders moesten zijn om een uitholling van één meter te krijgen.
Bron: http://www.civieletechniek.net/index.php/13-achtergrond/historie/56-amsterdam-rijnkanaal
